Facts About Punjab (ਪੰਜਾਬ ਬਾਰੇ ਤੱਥ)

                                       Facts About Punjab (ਪੰਜਾਬ ਬਾਰੇ ਤੱਥ)

ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ, ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਕੋ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਸਿੱਖ ਲੋਕ ਹਨ ।ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਬਹੁਤ   ਉਪਜਾਯੋ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਗੋਲਡਨ ਹਾਰਵੇਟਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਇਹ ਹਰਿਆਣੇ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬਾ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਘੇਰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੋਵਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਇਕ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਭਿੰਨ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਠੰਡਾ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਗਰਮ. ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕੁਲ ਜ਼ਮੀਨੀ ਖੇਤਰਫਲ 50,362 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ. ਖੇਤਰ ਖੇਤਰ ਪੱਖੋਂ ਪੰਜਾਬ 19 ਵਾਂ       ਰੈਂਕ ਹੈ।

ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ

ਰਾਜ ਦਾ ਕੁੱਲ ਰਕਬਾ 50,362 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (19,445 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਹੈ ਕਾਸ਼ਤਯੋਗ ਰਕਬਾ ਪੱਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ. ਇਸ ਦੀ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ 300 ਮੀਟਰ (980 ਫੁੱਟ) ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ 180 ਮੀਟਰ (590 ਫੁੱਟ) ਤੋਂ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ 500 ਮੀਟਰ (1,600 ਫੁੱਟ) ਤੱਕ ਹੈ।

ਮੌਸਮ

ਰਾਜ ਵਿਚ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਗਰਮੀ, ਮਾਨਸੂਨ ਵਿਚ ਬਾਰਸ਼ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਠੰਡਾ  ਸੰਤੁਲਿਤ ਮੇਲ ਹੈ ।ਤਿੰਨ ਮੌਸਮ ਇੰਨੇ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ।ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਭਾਰੀ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਜ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਉਪਜਾਓ  ਭੂਮੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਹਿਮਾਲੀਆ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਹੈ,

ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਫੈਲਦੇ ਹਨ. ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਦੀਆਂ ਠੰਡਆ  ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਵੱਡੇ ਤਿਉਹਾਰ ਜਿਵੇਂ ਲੋਹੜੀ, ਹੋਲਾ ਮੁਹੱਲਾ, ਦੀਵਾਲੀ ਅਤੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਪਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਮਾਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਹੈ।

ਭਾਸ਼ਾ

ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦਸਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਇਕੋ ਇਕ ਜੀਵਤ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਖਾਣ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ. ਪੰਜਾਬੀ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ,ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਉਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਇਕ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ । ਇਹ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ  ਦੀਆਂ 'ਤੇ ਮਨਮੋਹਕ ਪਹਾੜੀਆਂ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ  - ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।. ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ. ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਲੇ ਕੋਰਬੁਸੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।

ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 1952 ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਰਚ, 1948 ਵਿਚ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਵਾਲੀਕਾਂ ਦੇ ਤਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਬਾਲਾ ਦੇ 1892-93 ਗਜ਼ਟਿਅਰ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 01.11.1966 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਰਾਜ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਸਮੇਂ, ਸ਼ਹਿਰ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੋਣ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਵਿਸੇਸ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਧੀਨ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ  ਆ  ਗਈ ।

ਸ਼ਹਿਰ / ਕਸਬੇ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 22 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੁੱਲ 168 ਵਿਧਾਨਿਕ ਕਸਬੇ ਅਤੇ 69 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਕਸਬੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 237 ਕਸਬੇ (ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰ) ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਲੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿਚੋਂ ਇਕ, ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਦੀ ਸਭਿਅਤਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਹਿੱਸਾ ਫੈਲਾਇਆ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੜੱਪਾ ਅਤੇ ਮੋਹੇਨਜੋਦੜੋ ਜਿਹੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ, ਜੋ ਅੱਜ ਕੱਲ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰਾਜ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਨਾਮ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਪੰਜ (ਪੰਜ) + ਆਬ (ਪਾਣੀ)   ਪੰਜਬ  ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ,ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਇਹ ਪੰਜ ਨਦੀਆਂ ਹਨ ਸਤਲੁਜ, ਬਿਆਸ, ਰਾਵੀ, ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਜੇਹਲਮ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਸਤਲੁਜ, ਰਾਵੀ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਵਗਦੇ ਹਨ। ਦੂਸਰੇ ਦੋ ਦਰਿਆ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿਚ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਤਿੰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ: ਮਾਝਾ, ਦੁਆਬਾ ਅਤੇ ਮਾਲਵਾ।ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ, ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਸੰਦ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਨੇ 1947 ਵਿਚ ਇਸ ਝਟਕੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਾਫ਼ੀ ਆਰਥਿਕ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਅਨਾਜ ਦੇ ਕੁਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਇਕ ਤਿਹਾਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਣਕ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਪਹਿਲ (ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ) ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਲਿਆ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 2.5% ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਨਸਲਾਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਮਦਨ ਨਾਲੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੜਕ, ਰੇਲ, ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਨਦੀ ਦੇ ਆਵਾਜਾਈ ਲਿੰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜੋ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ. ਭਾਰਤ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਦਰ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਅੰਕੜੇ ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਰਾਜ ਦਾ ਸਰਵਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 2,77,43,338 ਹੈ। ਸਾਲਾਨਾ ਤਬਦੀਲੀ ਅਰਥਾਤ 2001 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2011 ਤੱਕ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ 13.89% ਹੈ।